Ο πόλεμος των επιχειρημάτων: H οικολογία βλάπτει σοβαρά την ανάπτυξη;

Η δύσκολη συνύπαρξη της οικονομικής ανάπτυξης με την οικολογία. 

Προστασία περιβάλλοντος και επενδύσεις. Μπορούν να συνυπάρξουν;

"Υπηρετούμε πιστά τις πλέον αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας"

Καταχώρηση της Ελληνικός Χρυσός στον ελληνικό τύπο, Μάρτιος 2013

Με απαξιωτικά επιχειρήματα, στα οποία προσπαθούν να υποβαθμίσουν τις περιβαλλοντικές συνέπειες της εξόρυξης και να υπερτονίσουν τα οικονομικά ωφέλη που απορρέουν από το έργο απαντούν στην κριτική οι υποστηρικτές της επένδυσης των μεταλλείων. Κριτική ασκείται επίσης εναντίον των υποκειμένων της αντίδρασης, χαρακτηρίζοντας τους ως "εισαγόμενους", "τρομοκράτες", "ψευτο-οικολόγους", "βολεμένους δημοσίους υπαλλήλους", "υποκινούμενους από τον ΣΥΡΙΖΑ' και στην καλύτερη περίπτωση "απλά υπερβολικά καχύποπτους". Ανεξάρτητα από την ευστάθεια ή όχι αυτών των ισχυρισμών, πρέπει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο πως η άλλη πλευρά έχει προς τιμή της αποφύγει την ad honimem επιχειρηματολογία, τουλάχιστον κατά την επικοινωνία της με μέσα ενημέρωσης, τα επίσημα ιστολόγια ή τις συνεντεύξεις της με πολίτες δημοσιογράφους.

Φορείς της υπέρ των μεταλλείων επιχειρηματολογίας εκτός φυσικά από την ίδια την εταιρεία, η οποία, ως οφείλει, προπαγανδίζει τις θέσεις της με καμπάνια διαφημίσεων, πληρωμένων καταχωρήσεων και άλλων εργαλείων δημοσίων  σχέσεων, είναι οι εργαζόμενοι της Ελληνικός Χρυσός, ο δήμαρχος Αριστοτέλη και η ομάδα γύρω από αυτόν, που εκφράζεται από την Πρωτοβουλία Κατοίκων Δήμου Αριστοτέλη, η ελληνικη κεντρική κυβέρνηση (με κυριότερο "επιχείρημα" της τελευταίας την καταστολή και την καταπάτηση ατομικών δικαιωμάτων των κατοίκων, όπως αναλύεται σε άλλη μας ανάρτηση) και τέλος τα γνωστότερα ονόματα του ηλεκτρονικού και έντυπου τύπου, με ναυαρχίδα βέβαια τα μέσα, στα οποία συμμετέχει η οικογένεια Μπόμπολα, στην οποία ανήκει το 5% των μεταλλείων και έχει αναλάβει τα έργα υποδομής τους.  

Προστασία του περιβάλλοντος, Σεβασμός στο συνεργάτη, το φιλόδοξο μότο της Ελληνικής Χρυσός

η οικονομική/αναπτυξιακή διάσταση

«Σε ποια άλλη περιοχή της Ελλάδας δημιουργούνται σήμερα 5.000 θέσεις εργασίας;»

Χρήστος Πάχτας, Δήμαρχος Αριστοτέλη

«Το κράτος κερδίζει γιατί παίρνει φόρους, το κράτος κερδίζει γιατί προσλαμβάνονται πάνω από 1.000 άτομα και αυτά τα άτομα έχουν εισοδήματα, άρα πληρώνουν φόρους, υπάρχουν ασφαλιστικές εισφορές, το κράτος σίγουρα δεν κερδίζει μην αξιοποιώντας τα κοιτάσματα που έχει»,  

Γιώργος Παπακωνσταντίνου, πρώην υπουργός ΥΠΕΚΑ

Πολλά τα οφέλη τόσο για την τοπική όσο και για την εθνική οικονομία αν πιστέψει κανείς τις δημοσιέυσιες της Ελληνικός Χρυσός. 

Παρότι λοιπόν το ελληνικό δημόσιο δεν θα εισπράξει ούτε ένα ευρώ από τα royalties (τα δικαίωματα εκμετάλλευσης των μεταλλείων) σύμφωνα με τον ισχύοντα και θεσπιθέντα επί Χουντας Μεταλλευτικό Κώδικα και παρότι η εταιρεία υπάγεται σε ειδικό φορολογικό καθεστώς με εταιρικό φόρο 10%, είναι γεγονός πως η δραστηριοποίηση της θα έχει οπωσδήποτε κάποια οικονομικά ωφέλη. Παρακάτω τα σχετικά στοιχεία από την ίδια την εταιρεία, τα οποία έχουν πολλαπλές αναγνώσεις

• Πάνω από 1,6 δισ. Ευρώ σε άμεσους φόρους για τα επόμενα 20 χρόνια (με 10% συντελεστή φορολόγησης, η εταιρεία υπολογίζει έσοδα ύψους 16 δις)
• Συνολικές επενδύσεις της εταιρείας στην Ελλάδα πάνω από 1 δισ. $ τα προσεχή 5 χρόνια (σκόπιμα δεν διευκρινίζεται πως το νούμερο αυτό δεν αναφέρεται μόνο στη Χαλκιδική, αλλά και στη Θράκη), ενώ ήδη έχουν επενδύθει 100 εκ. $ από το Φεβρουάριο του 2012
• Αύξηση των εξαγωγών της χώρας κατά 1 δισ. $ κάθε χρόνο από την παραγωγή χρυσού, χαλκού, μολύβδου, ψευδαργύρου και αργύρου στα μεταλλεlα Χαλκιδικής και Θράκης (οι εξαγωγές ύψους 1 δις € είναι τα ετήσια έσοδα που η εταιρεία προσδοκά, το ίδιο νούμερο είναι η επένδυση της για 5 χρόνια)
• Αυξηση ρευστότητας στην Βόρεια Ελλάδα κατά 800.000 Ευρώ την ημέρα και ενίσχυση των λοιπών δραστηριότητων στην περιοχή (ένα μάλλον βραχυπρόθεσμο συμπέρασμα, το οποίο ίσως να ευσταθεί)
• Τρέχει ήδη πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης το οποίο περιλαμβάνει ετήσια χορηγία ύψους 3 εκ.€ προς το Δήμο Αριστοτέλη,  με προοπτική να υπερβεί τα 8 εκ.€ 

Φυσικά το ποιός ωφελείται περισσότερο από τους όρους τις επένδυσεις και ποιό θα είναι το πιθανόν κόστος της σε περιβαλλοντικές ζημίες, υποκατάσταση παραγωγής κ.α. δεν μπαίνει σε αυτήν την εξίσωση.

Εγκαταστάσεις ορυχείου Eldorado Gold

Η εταιρεία τέλος επικαλείται, γενικόλογα πράγματι, την εμπειρία πολλών ανεπτυγμένων χωρών όπου η μεταλλευτική δραστηριότητα είναι συμβατή με τους άλλους παραγωγικούς τομείς, όπως ο τουρισμός, η αλιεια, η κτηνοτροφία, η γεωργία και η μελισσοκομία, ενώ διατυπώνει ένα μάλλον μαξιμαλιστικό σενάριο των θετικών συνεργειών προς τη συνολική ανάπτυξη της περιοχής.

Εύλογα πάντως προκύπτει το ερώτημα πως η εταιρεία EldoradoGold που δεν διατηρεί εξορυκτική δραστηριότητα σε καμία ανεπτυγμένη χώρα επικαλείται ένα τέτοιο επιχείρημα. 

Η περιβαλλοντική διάσταση

"Αξίζει να επιβαρύνουμε μία περιοχή της τάξης του 0,4% για να μπορέσουμε να ζήσουμε Δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνο με τo φυτό και με το δένδρο"

 Χρήστος Πάχτας, Δήμαρχος Αριστοτέλη

Σύμφωνα με την εταιρεία, έχουν ήδη ξεκινήσει και υλοποιούνται έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης των παλαιών εκμεταλλεύσεων στο Στρατώνι και την Ολυμπιάδα, ενώ χαρακτηρίζει πρωτοποριακή και τη διαδικασία της παράλληλης αποκατάστασης που θα εφαρμόσει στις Σκουριές.  Διαβεβαιώνει πως  στις Σκουριές η εξόρυξη του τελευταίου τόνου μεταλλεύματος θα σημαίνει ταυτόχρονα και την πλήρη αποκατάσταση του μεταλλείου.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με χρήση των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών και υιοθέτηση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών διαβεβαιώνει πως θα γίνει η αξιοποίηση των μεταλλικών αξιών της περιοχής.

Τέλος, υπενθυμίζει την κατατεθειμένη εγγυητική επιστολή ποσού 50 εκ. Ευρώ προς το Ελληνικό Δημόσιο για τη πλήρη διασφάλιση των περιβαλλοντικών αποκαταστάσεων.

Εύλογα παλι προκύπτει το ερώτημα για την ουσία της δέσμευσης στις υποσχέσεις της μίας εταιρείας, η οποία έχει εκ των προτέρων αμνηστευθεί για οποιαδήποτε παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας από την ίδια τη σύμβαση παραχώρησης.

Η έκβαση της σύγκρουσης των τοπικών κοινωνιών και ξένων επενδυτών στη Βόρεια Ελλάδα με αιχμή το περιβάλλον θα καθορίσει το μέλλον επενδύσεων και πέρα από τις Σκουριές

1. Αποψίλωση του αρχέγονου δάσους

Η εταιρεία υποστηρίζει πως περιόρισε την επέμβαση της στην απολύτως αναγκαία δασική έκταση  καταλαμβάνοντας συνολικά μόλις το 0,24% της δασοκάλυψης του Δήμου Αριστοτέλη.

Ο Χρήστος Πάχτας με τη σειρά του επιχείρησε να υποβαθμίσει τις περιβαλλοντικές συνέπειες αναφορικά με την αποψίλωση του δάσους, θεωρώντας ότι η περιοχή που θα επηρεαστεί από την εξόρυξη και την δραστηριότητα είναι μόλις το 0,4% μίας κατάφυτης, με πλεονάζον πράσινο περιοχής. Ο Πέτρος Στρατουδάκης, γενικός διευθυντής της Ελληνικός Χρυσός προχώρησε ένα βήμα παρακάτω: "Για να ζήσουν τα δέντρα πρέπει να ανανεώνονται, ανανέωση δάσους κάνει η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή" δήλωσε στον Γιώργο Αυγερόπουλο. 

Η υπέυθυνη περιβαλλοντολόγος της εταιρείας, Έμυ Γαζέα, αμφισβητεί το χαρακτηρισμό "αρχέγονο" που συνοδεύει τα επιχειρήματα των κατοίκων για το δάσος, θεωρώντας πως αν ήταν τέτοιο θα προστατευόταν ηδη από ειδική νομοθεσία.

Ο δήμαρχος μάλιστα αναφέρει πως θα δημιοργηθεί φυτώρειο δένδρων για κάθε δένδρο που θα έχει κοπεί σαν συνέπεια του έργου. Το τελευταίο αμφισβητούν δασολόγοι όπως  ο καθηγητής του ΑΠΘ Λάζαρος Ζάγγας. 

Χρυσός... Αντικείμενο του πόθου σε ολόκληρο το διάβα της ανθρώπινης ιστορίας...

2. Αποστράγγιση υδάτινων πόρων/ Μόλυνση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων.

Η εταιρεία επικαλείται τη διασφάλιση της ποιότητας και ποσότητας των υδροφόρων της περιοχής, που βασίζονται σε μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) προκειμένου να διασφαλιστεί η αφθονία καθαρού νερού και στο μέλλον. 

Δεν θα υπάρχξει καμία επίπτωση στο νερό της Ιερισσού διαβεβαιώνει και ο Π. Στρατουδάκης, εφόσον η εταιρεία θα χρησιμοποίησει μέρος μόνο του υπόγειου νερού και το υπόλοιπο θα το επανατοποθετήσει στη γή. 

Την τελευταία τοποθέτηση αμφισβητεί έτερος καθηγητής του ΑΠΘ, ο Διαμαντής Καραμούζης, ειδικός υδραυλικών συστημάτων, καθώς μαθηματικά θα είναι δύσκολο να επαναφερθεί στην προτέρα κατάσταση, αυτή της αρίστης ποιότητας, το νερό. 

3.Μόλυνση του εδάφους

Η Ελληνικός Χρυσός αποσταστιοποιείται από τις μεθόδους της προκατόχου εταιρείας TVX και δηλώνει κατηγορηματικά ότι θα κάνει καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής διαδικασίας. Για παράδειγμα τα φράγματα που θα οριοθετούν τις λεκάνες απόθεσης και θα συγκρατούν τόνους αποβλήτων δεν θα γίνουν σε λίμνες με πορφούς αλλά με ξηρή απόθεση (δίηθηση) που έχει  πολύ καλές ιδιότητες ευστάθειας.

Ωστόσο, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προβλέπει τη δημιουργία δύο φραγμάτων για τη συγκράτηση των αποβλήτων, εκ των οποίων το ένα  έχει χωροθετηθεί πάνω σε ένα ορμητικό ρέμα που καταλήγει στη θάλασσα  και πρόκεται να γίνει αλλαγή στο ρου του για το σκοπό αυτό. Δεν υπάρχει πρόβλεψη για τον χειρισμό σε περίπτωση ατυχήματος, όπως καταγγέλουν οι κάτοικοι. 

4.Μόλυνση της ατμόσφαιρας 

Η εταιρεία καθησυχάζει σε δημοσίευμα της πως ελέγχει την συγκέντρωση σκόνης στο μεταλλείο των Σκουριών σε 5 φορές χαμηλότερα επίπεδα από το όριο Διεθνών Κανονισμών.

Η λάμψη του χρυσού δεν τους θαμπώνει όλους...

  
Η μέθοδος διαχωρισμού του χρυσού
 

 Η μέθοδος διαχωρισμού του χρυσού Flash smelting, την οποία η εταιρεία έχει δεσμευτεί στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ότι θα εφαρμόσεο, είναι δυνατή χάρη στην ύπαρξη συμπυκνωμάτων χαλκού στα ορυχεία, του οποίου παραπροϊόν είναι ο χρυσός, σύμφωνα με τον χημικό της Ελλ. Χρυσός,  Κώστας Παπαντώνης. Πράγματι είναι εφικτό κάτι τέτοιο, παραδέχεται ο μεταλλειολόγος Γιώργος Τριανταφυλλίδης, αλλά μόνο για όσο χρονικό διάστημα μπορεί να γίνει η πρωτογενής παραγωγή χαλκού με εμπλουτισμό, από κάποια έκταση και μετά θεωρεί ότι δεν θα μπορέσει να λειτουργεί ο εμπλουτισμός και η εταιρεία δεν έχει επεξεργαστεί το "σχέδιο β".

Σε κάθε περίπτωση η εταιρεία δια των εκπροσώπων της επιμένει πως δε θα χρησιμοποιηθεί κυανιούχο νάτριο. 

Ο πολύμορφος αυτός πόλεμος των επιχειρημάτων, βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, με κέρδισμένες μάχες εκατέρωθεν, προπαγάνδα, "βρώμικες τακτικές", αλλά και στοιχεία εμφυλίου, αφού έχει διχάσει έντονα και την τοπική κοινωνία. 

Όμως ποιος άλλος εκτός από αυτούς τους ίδιους είναι τελικά σε θέση να αξιολογήσει την επένδυση και αν η επίδραση της στον τόπο και το μέλλον τους θα έχει τελικά θετικό ή αρνητικό πρόσημο;

Πηγές:

Πρωτοβουλία Πολιτών Δήμου Αριστοτέλη

Εξάντας ντοκυμαντέρ

Νέοι Φάκελοι 

Σε πρώτο πλάνο