22 Μαρ 2013

Το Ιστορικό της οικονομικής εκμετάλλευσης των μεταλλείων της Κασσάνδρας


Η σύγκρουση των τοπικών κοινωνιών με τις εταιρείες εξόρυξης μετρά ήδη δεκαετίες




«Τα τελευταία χρόνια, οι μεγάλες μεταλλευτικές επιχειρήσεις λαμβάνουν σοβαρά τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στο περιβάλλον και στον άνθρωπο. Όμως σε πολλές περιοχές του Τρίτου Κόσμου, όπου δεν υπάρχει νόμος ή δεν εφαρμόζεται ο νόμος, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει σημαντικά.»  
λήμμα "Μεταλλευτική", Wikipedia






Πελατειακές σχέσεις των τοπικών αρχόντων, διαπλεκόμενες επαφές πολιτικών και επιχειρηματιών, εθελοδουλία, σκοτεινές συμβάσεις παραχώρησης αμσβητούμενης νομιμότητας, δυναμικά τοπικά κινήματα , άγρια καταστολή, επιλεκτική παρουσίαση ειδήσεων από τα μήντια- όλες οι εκφυλιστικές πλέον "παιδικές ασθένειες" της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής σφαίρας πρωταγωνιστούν και επανέρχονται ξανά και ξανά στην μακρά ιστορία των μεταλλείων της Βόρειας Χαλκιδικής.




Ιερισσός 2013


Αντίθετα με την κυρίαρχη αφήγηση από την κυβέρνηση, τα παραδοσιακά ΜΜΕ και τους υπέρμαχους της επένδυσης, οι αντιδράσεις των κατοίκων απέναντι στις εξορυκτικές δραστηριότητες των μεταλλείων της Κασσάνδρας δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Από τη δεκαετία του 1980 το κίνημα της αντίστασης ενάντια στα μεταλλεία της Βόρειας Χαλκιδικής υπήρξε πολύμορφο, ευρύ και πολυσυλλεκτικό. Και είναι μάλιστα ακριβώς αυτή η κοινοτική βάση της κινητοποίησης που αναπτύσσει τη συλλογική συνείδηση που σήμερα άλλους εμπνέει και άλλους φοβίζει.



Ιστορική Ανασκόπηση


Πάνω από 20 αιώνες μετράει η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή της Χαλκιδικής, αφού τον 6ο π.χ. αιώνα ήδη υπάρχουν αναφορές σε αυτά. Μάλιστα τα μεταλλεία αποτέλεσαν τον κυρίαρχο χρηματοδότη του Μακεδονικού Βασιλείου και των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η μεταλλευτική δραστηριότητα παρουσιάζει παρακμή στους ρωμαϊκούς χρόνους για να ξανανθίσει στους βυζαντινούς και οθωμανικούς, ενώ 1705 τα χωριά της περιοχής, τα λεγόμενα Μαντεμοχώρια, αποκτούν το δικαίωμα εκμετάλλευσης των μεταλλείων αργύρου μέσω Μεταλλευτικού Συνεταιρισμού με υποχρέωση βέβαια την  παράδοση φόρου στην Υψηλή Πύλη.

Η επωνυμία Μεταλλεία Κασσάνδρας εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1893, οπότε τα δικαιώματα της περιοχής παραχωρούνται στην Γάλλο-Οθωμανική Α.Ε., η οποία είχε την έδρα της στο Παρίσι. Στα 600 περίπου καμίνια της περιοχής απασχολείται μια πολυεθνική κοινότητα 6.000 εργατών.


Το λιμάνι του Στρατωνίου στις αρχές του 20ου αιώνα

Την Γάλλο-Οθωμανική εταιρεία διαδέχεται το 1927 η Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων & Λιπασμάτων (ΑΕΕΧΠ&Λ), η οποία και διαβλέπει την αναγκαιότητα ευρείας χρήσης λιπασμάτων για την ανάπτυξη της γεωργίας στην χώρα και εξασφαλίζει το θείο ως πρώτη ύλη. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η πλειοψηφία των μετοχών της ΑΕΕΧΠ&Λ περιέρχεται στην ιδιοκτησία του Μποδοσάκη Αθανασιάδη. 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 η ΑΕΕΧΠ&Λ κατασκευάζει στην παραλία του Στρατωνίου εργοστάσιο εμπλουτισμού και ξεκινάει την παραγωγή και επεξεργασία μικτών θειούχων συμπυκνωμάτων. Παράλληλα, από το 1972 αρχίζει η εκμετάλλευση του μεταλλείου μικτών θειούχων της Ολυμπιάδας. Το 1976 κατασκευάζεται το νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού στην Ολυμπιάδα, οπότε τα προϊόντα της εκεί μεταλλευτικής δραστηριότητας μεταφέρονται έτοιμα προς φόρτωση στο Στρατώνι.

Η σύγκρουση των κατοίκων με την αστυνομία για το θέμα της εξόρυξης ξεκινούν από τη δεκαετία του '70


Το 1983 το Ελληνικό Κράτος αποφασίζει τη δημιουργία μονάδας επεξεργασίας μικτών θειούχων μεταλλουργίας μέσω της κρατικής ΜΕΤΒΑ, εταιρία που δημιούργησε η ΕΤΒΑ για το έργο αυτό (Συμμετοχή ΜΕΤΒΑ 80% και Mποδοσάκης 20%).
Το επενδυτικό σχέδιο της ΜΕΤΒΑ όμως προκαλεί την αντίδραση των κατοίκων της Ολυµπιάδας και άλλων κοινοτήτων του Στρυµονικού κόλπου. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το εργοστάσιο επεξεργασίας καθορίζει ως βέλτιστη θέση για την χωροθέτηση του την θέση Ξηρόλακκας στον κάµπο της Ολυµπιάδας, σε ελάχιστη απόσταση από το χωριό και δίπλα ακριβώς από τις εγκαταστάσεις του ήδη υπάρχοντος εργοστασίου εµπλουτισµού. Πρέπει να αναφερθεί πως το εργοστάσιο αυτό εγκαταστάθηκε το 1976 και η επίδραση του στο περιβάλλον της περιοχής ήταν εμφανώς καταστροφική. Περίπου 3000 κάτοικοι περικύκλωσαν τις ισχυρές δυνάµεις των ΜΑΤ την ημέρα εγκαινίων του εργοστασίου, σηματοδοτώντας την έναρξη της αντίστασης, που διαρκεί µέχρι σήµερα.

Χωρίς το νέο εργοστάσιο, τα μεταλλεία Κασσάνδρας υπολειτουργούν και γίνεται µια από τις δεκάδες «προβληµατικές» επιχειρήσεις της πρώτης παπανδρεϊκής περιόδου. Το 1992 η ΑΕΕΧΠ&Λ μπαίνει σε ειδική εκκαθάριση εν λειτουργία από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Το κράτος ξεκινάει την αναζήτηση για επενδυτή που θα αναλάβει την εκµετάλλευση των κοιτασµάτων, θα δώσει δουλειά στους εργαζόμενους, αλλά και “θα διαχειριστεί τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα”

TVX Hellas


Το Δεκέμβριο του 1995 τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των Μεταλλείων Κασσάνδρας και το σύνολο των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων περιέρχονται, μετά από διεθνή πλειοδοτικό διαγωνισμό, στην TVΧ Hellas, θυγατρική της επίσης καναδικής μεταλλευτικής εταιρείας TVX Gold. Πρωταρχικός σκοπός της εταιρείας είναι η δημιουργία μεταλλουργίας χρυσού στην περιοχή της Ολυμπιάδας και η εκμετάλλευση του κοιτάσματος μεικτών θειούχων στις «Μαύρες Πέτρες» κάτω από τη Στρατονίκη.

Η εταιρεία παραλαμβάνει το συνολικό ενεργητικό των µεταλλείων Κασσάνδρας, δηλαδή τα ακίνητα, τα εξορυγμένα αποθέµατα, καθώς και τα µεταλλευτικά δικαιώµατα για 314.000 στρέµµατα κυρίως δασικών εκτάσεων, πληρώνοντας το ποσό των 11 δις δραχµών. Η σύμβαση χαρακτηρίζεται “αποικιοκρατικού χαρακτήρα” από τους κατοίκους, ενώ πολιτικοί και ΜΜΕ εξαίρουν την “χρυσή επένδυση” ως την µεγαλύτερη ξένη επένδυση που έγινε ποτέ στην χώρα και ως µεγάλη ευκαιρία για την ανάπτυξη της περιοχής και την “απορρύπανση”. Οι 550 θέσεις εργασίας που η εταιρεία δεσµεύεται τελικά -μετά από πιέσεις- να διατηρήσει, θα αποτελέσουν όλα τα επόμενα χρόνια το βασικό στρατηγικό όπλο στα χέρια της για την δικαιολόγηση της αναγκαιότητας της μεταλλουργίας χρυσού. Η ομοιότητα με τα τωρινά τεκταινόμενα είναι πράγματι άκρως εντυπωσιακή.

Σύνθημα σε τοίχο σε χωριό της περιοχής

Η εταιρεία κατέθεσε σχέδιο εκμετάλλευσης του κοιτάσματος, όμως δεν φαίνεται να διαφέρει σε κανένα σηµείο από αυτό της ΜΕΤΒΑ. Ξεκινάει ο δεύτερος γύρος των αντιδράσεων αντίστασης των κατοίκων οι οποίοι επιδεικνύουν εντυπωσιακή αποφασιστικότητα και φαντασία στις μεθόδους σύγκρουσης. Αρχικά καταλαμβάνουν για 5 μέρες τον εθνικό άξονα Θεσσαλονίκης-Καβάλας και λαμβάνουν την διαβεβαίωση πως η σύµβαση δεν πρόκειται να κυρωθεί από την βουλή, αν δεν προηγηθεί συζήτηση µε τους κατοίκους . Χτίζουν μία μικρή ξύλινη κατασκευή στον δρόµο που οδηγεί στο µεταλλείο για τον έλεγχο του διερχόµενου εξοπλισµού προς αποτροπή των εργασιών θεµελίωσης του εργοστασίου. Το  «φυλάκιο της Ολυμπιάδας» θα παραµείνει κατειληµµένο επί 24ωρης βάσης για χρόνια, αποτελώντας το σηµείο συνάντησης, µε γενικές συνελεύσεις σταθερά µια φορά την εβδοµάδα καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της κινητοποίησης. Έτσι, όλες οι προσπάθειες της εταιρείας να περάσει γεωτρύπανα και μηχανήματα στο μεταλλείο αποτυχαίνουν, καθώς αντιμετωπίζουν την άμεση συγκέντρωση πολλών κατοίκων.

Κλούβα της αστυνομίας μπροστά από αναποδογυρισμένο γερανό της TVX


Το καλοκαίρι του 1996, παρά τις διαβεβαιώσεις για το αντίθετο, επικυρώνεται από την  βουλή µε ποσοστό υπερψήφισης 97% η σύµβαση για την µεταβίβαση των µεταλλείων και την δηµιουργία της µεταλλουργίας χρυσού. Η αντιπαράθεση των κατοίκων µε την πολιτική εξουσία είναι τόσο έντονη που, κατόπιν απόφασης των λαϊκών συνελέυσεων  στην Ολυµπιάδα και στην Βαρβάρα, στις βουλευτικές εκλογές της 22/09 τα ποσοστά των άκυρων και λευκών ψηφοδελτίων διαµαρτυρίας ανέρχονται στα εντυπωσιακά ποσοστά των 87% και 58% αντίστοιχα.

Καθημερινότητα για τους κατοίκους τα μπλόκα της αστυνομίας

Η σύγκρουση κορυφώνεται το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς όταν μετά από συγκρούσεις με τα ΜΑΤ και την σύλληψη 7 κατοίκων, αποσύρεται οριστικά το γεωτρύπανο. Το κράτος και η εταιρεία βρίσκονται σε αδιέξοδο και αναγκάζονται να προχωρήσουν σε συμβιβασμό με τους κατοίκους. Έτσι, οι κάτοικοι ανοίγουν το δρόµο προς τα µεταλλεία που είχε κλειστεί με οδόφραγμα, η εταιρεία δεσμεύεται να μην πραγματοποίήσει εργασίες σχετικές µε την μονάδα χρυσού, ενώ το ελληνικό κράτος υπόσχεται να αναθέσει σε ανεξάρτητο, αξιόπιστο μελετητικό φορέα τη διερεύνηση της βέλτιστης λύσης για την χωροθέτηση της μονάδας.
Οι κάτοικοι σύντοµα αρχίζουν να καταγγέλλουν, όχι µόνο τις καθυστερήσεις αλλά και τις µεθοδεύσεις από την πλευρά της κυβέρνησης και της εταιρείας, που στοχεύουν όπως υποστηρίζουν στην αποδυνάµωση της κινητοποίησης τους. Η επιτροπή υποστηρίζει πως η TVX Hellas πραγµατοποιεί «προσλήψεις σκοπιµότητας» και µοιράζει χρήµατα αφειδώς, ενώ κινούνται δικαστικές διαδικασίες εναντίον κατοίκων που συµµετείχαν στα γεγονότα.
Σύμφωνα με την ανεξάρτητη μελέτη του ΙΓΜΕ, από όλες τις εναλλακτικές θέσεις που αξιολογήθηκαν η θέση Ξηρόλακκας κρίθηκε ως ακαταλληλότερη όλων, µε βάση τα γεωτεχνικά κριτήρια, σε κατάφωρη αντίθεση µε το συµπέρασµα της µελέτης της ΜΕΤΒΑ που υποδείκνυε ως βέλτιστη αυτήν ακριβώς την θέση, δικαιώνοντας τους κατοίκους.

Καταστολή στη Βόρεια Χαλκιδική 1.0


Η υφυπουργός ανάπτυξης διακόπτει την μελέτη πριν ολοκληρωθεί η δεύτερη της φάση και αναφέρει πως θα την συνεχίσει η ίδια η εταιρεία. Οι κάτοικοι αντιδρούν πυρπολώντας γεωτρύπανα, ενώ στα δάση ο πετροπόλεµος με τους αστυνομικούς που προσπαθούν να τα προστατεύσουν, γίνεται καθημερινότητα. 500-900 άντρες ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας καταφθάνουν για ενίσχυση μέχρι και από την Αθήνα, συνοδευόμενοι και από τεθωρακισμένες αύρες. 
Πραγµατοποιούν εξευτελιστικούς ελέγχους στην είσοδο και έξοδο από τα χωριά, επιδιώκοντας την τροµοκράτηση των κατοίκων και κάποια άτακτη σύγκρουση. Η επιτροπή αγώνα καταγγέλλει επανειληµµένα πως έχουν εισέλθει στην περιοχή γεωτρύπανα της εταιρείας, γεγονός που παραβιάζει την συµφωνία.

Στις 9/11/97, εκμεταλλευόμενοι την απουσία των ΜΑΤστη Θεσσαλονίκη για ποδοσφαιρικό αγώνα, οι κάτοικοι πραγµατοποιούν πορεία προς τις εγκαταστάσεις των µεταλλείων όπου, αφού δεν τους επιτρέπεται η είσοδος, επιτίθενται εναντίον των ΜΑΤ, πυρπολούν δύο γεωτρύπανα της εταιρείας, προκαλούν ζηµιές σε 6 οχήµατα της αστυνοµίας και τραυµατίζουν 9 άνδρες των ΜΑΤ και τον αστυνομικό διευθυντή Χαλκιδικής.

Τα ΜΑΤμέσα στην κωμόπολη της Ιερισσού

Τα ξηµερώµατα της επόµενης συλλαµβάνονται µέσα στα σπίτια τους οι πρόεδροι 5 κοινοτήτων για να απελευθερωθούν το επόµενο πρωί, ενώ πραγµατοποιείται κατάληψη της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης-Καβάλας σε ένδειξη συμπαράστασης, ενώ η εταιρεία προχωρεί στην απόλυψη απόλυση 5 εργαζομένων λόγω εμπλοκής τους στα επεισόδια.
Στις 23/11/97 τίθεται σε ισχύ η απόφαση του αστυνοµικού διευθυντή της Χαλκιδικής για την απαγόρευση «της πραγµατοποίησης κάθε δηµόσιας σε ανοικτό χώρο συνάθροισης, πορείας, διαδήλωσης». Ταυτόχρονα, δυνάµεις των ΜΑΤ και των ΕΚΑΜ πραγµατοποιούν εξαντλητικούς ελέγχους κατά την είσοδο και έξοδο από τα χωριά, απαγορεύοντας την ελεύθερη κυκλοφορία.

Μετά από την γενικευμένη κατακραυγή, τα μέτρα αποσύρονται. Στις 11/12/97 δικάζονται στον Πολύγυρο οι 5 πρόεδροι που συνελήφθησαν µετά τα επεισόδια. Μια µέρα πριν τη δίκη, τοποθετείται αυτοσχέδιος εκρηκτικός µηχανισµός χωρίς πυροκροτητή έξω από το γραφείο της υπουργού ανάπτυξης, σε «ένδειξη αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων του Στρυµονικού κόλπου ενάντια στα σχέδια της πολυεθνικής TVX». Την ευθύνη αναλαµβάνει η οµάδα «Αναρχικοί Αντάρτες Πόλης» και η υπόθεση οδηγεί στην σύλληψη του αναρχικού Νίκου Μαζιώτη και την ενεργητική αποδοχή από µέρους του της πολιτικής ευθύνης για την ενέργεια.

Νίκος Μαζιώτης


Μετά από μία σύγκρουση τέτοιου μεγέθους με την τοπική κοινωνία, καθίσταται σαφές στην TVX πως το έργο της Ολυμπιάδας δεν θα προχωρήσει γρήγορα και η εταιρεία επικεντρώνεται στη γειτονική περιοχή των Σκουριών, ώστε να μην απωλέσει εντελώς το διεθνές χρηματιστηριακό της κύρος. Το 1998 διανοίγει μια “ερευνητική”, κεκλιµένη στοά, μέσα στο δάσος με άμεση επίπτωση, μεταξύ άλλων την εκφόρτιση του υδροφόρου ορίζοντα που οδηγεί σε πτώση της στάθµης του και σε ξήρανση όλων των παρακείµενων πηγών. Επηρεάζει μάλιστα τόσο αρνητικά το υδατικό ισοζύγιο στη γειτονική Μεγάλη Παναγιά, που το χωριό έκτοτε αντιµετωπίζει πρόβληµα στην ύδρευση τους θερινούς µήνες.

Η αρχή του τέλους για την TVX 


Οι κάτοικοι κερδίζουν την πρώτη από µια σειρά σηµαντικές δίκες, καθώς µετά από προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την παράνοµη λειτουργία των υφιστάµενων εγκαταστάσεων στην Ολυµπιάδα, στις 22/09/99 το δικαστήριο αποφασίζει την αναστολή των εργασιών. Η απόφαση αυτή σηµατοδοτεί την µεταφορά του αγώνα στο δικαστικό µέτωπο. Στις 11/04/2001, το ΣτΕ αποφαίνεται οριστικά εναντίον της εταιρείας  µε ισχυρή πλειοψηφία 20 έναντι 7, δικαιώνοντας και δικαστικά τους πολύχρονους αγώνες των κατοίκων. Το Μάιο του 2001, μετά από πιέσεις της Συνοµοσπονδίας Κριτικών Μετόχων, η τράπεζα Deutsche Bank αποσύρει την οικονοµική υποστήριξη της στην TVX, για την επένδυση της µεταλλουργίας χρυσού στην Ολυµπιάδα.

Τον Νοέµβριο του 2001, οι εργασίες επέκτασης των στοών του µεταλλείου Μαύρες Πέτρες, οδηγούν κάτω από το χωριό της Στρατονίκης, µε αποτέλεσµα την αναστάτωση των κατοίκων από τα φουρνέλα και τους κραδασµούς. Από τον Φεβρουάριο του 2002 αρχίζουν να παρατηρούνται ρωγµές σε 24 σπίτια και στην εκκλησία του χωριού. Με πολλές διακοπές και επανενάρξεις, αυτή η εξόρυξη κάτω από το χωριό συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

H παραλία στο Στρατώνι μετά την κατολίσθηση της 10ης Φεβρυουαρίου 2010

Στις 09/12/02 και εν αναµονή της επίσηµης κοινοποίησης στην TVX Hellas της ήδη ειλληµένης απόφασης του ΣτΕ, που απαγορεύει την συνέχιση των εργασιών κάτω από την Στρατονίκη, προκύπτει σοβαρό «ατύχηµα» λόγω “αδυναµίας” της εταιρείας να διαχειριστεί τα όξινα νερά των στοών. Το αποτέλεσµα είναι πως τα νερά παροχετεύονται στον κόλπο του Στρατωνίου, ο οποίος βάφεται κόκκινος, ένα χρώµα το οποίο οφείλεται στα επιβαρηµένα µε βαρέα µέταλλα νερά των στοών. Ακόμη και μετά την αντιμετώπιση του “ατυχήματος”, τα τοξικά νερά χύνονται ανεπεξέργαστα σε ποτάμι της περιοχής. Να σημειωθεί σε αυτό το σημείο πως το ατύχημα επαναλήφθηκε και τον Φεβρουάριο του 2010.
Στις 09/01/03 η TVX Hellas λαµβάνει τελικά την επίσηµη κοινοποίηση της απόφασης του ΣτΕ, που απαγορεύει την συνέχιση της εξόρυξης κάτω από την Στρατονίκη. Η οικονομική κατάσταση της μητρικής TVX, που είχε ρίξει όλο το βάρος των ενεργειών της στην Χαλκιδική με μεγάλες προσδοκίες, είναι τόσο άσχημη και το κύρος της τόσο πληγμένο μετά το ελληνικό φιάσκο, που δεν μπορεί να επιβιώσει ως τέτοια στο ανταγωνιστικό τοπίο της διεθνούς οικονομίας. Όλες οι κτήσεις της περιέρχονται στην εταιρεία Kinross και η TVX Gold σβήνει από τον χάρτη των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, κυρήττωντας την ελληνική εταιρεία σε πτώχευση και αφήνοντας χρέη συνολικού ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ (εκ των οποίων 2,2 εκατομμύρια για ασφαλιστικές εισφορές στο ΙΚΑ και 17,8 εκατομμύρια για μη καταβληθέντες μισθούς & αποζημιώσεις απόλυσης).

Η πτώχευση της εταιρείας που αφήνει 472 ανέργους, προκαλεί έντονη αναταραχή στην τοπική κοινωνία με εκατοντάδες εργαζομένους να έχουν κλειστεί στις στοές και να προχωρούν σε απεργία πείνας, πιέζοντας την τοπική εξουσία και την κυβέρνηση για λύση.

Από αυτό το σημείο και μέχρι σήμερα, πρωταγωνιστής στα γεγονότα από τη μεριά της πολιτικής εξουσίας γίνεται ο βουλευτής Χαλκδικής του ΠΑ.ΣΟ.Κ, τότε υφυπουργός Οικονομικών και νυν Δήμαρχος Αριστοτέλη, της περιοχής που ανήκουν γεωγραφικά τα μεταλλεία της Κασσάνδρας,  Χρήστος Πάχτας. σε ένα τουλάχιστον αμφιλεγόμενο ρόλο. Υπενθυμίζεται ότι ο Χρ. Πάχτας είχε εμπλακεί στο σκάνδαλο της παραχώρησης καταπατημένης δασικής έκτασης στο ξενοδοχείακο συγκρότημα Πόρτο Καρράς, που του είχε κοστίσει τότε την κομματική του διαγραφή. 

 

Eλληνικός Χρυσός


Το Δεκέμβριο του 2003, το ενεργητικό των Μεταλλείων Κασσάνδρας της TVX HELLAS A.E., μεταβιβάζεται στο Ελληνικό Δημόσιο έναντι 11 εκ.ευρώ και την ίδια μέρα πωλείται στην ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε με το ίδιο αντίτιμο. Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, ο επισπέυδων στην εξέυρεση λύσης ήταν ό τότε υφυπουργός Οικονομίας Χρήστος Πάχτας, που ενδιαφερόταν να προσφέρει λύση στα προβλήματα ανεργίας στην εκλογική του περιφέρεια.
Η συμφωνία έχει δεχθεί έντονη κριτική καθώς φέρεται να ολοκληρώθηκε χωρίς προηγούμενη εκτίμηση των στοιχείων ενεργητικού και προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού, ενώ η σύμβαση παραχώρησης αμνηστεύει προκαταβολικά την εταιρεία για οποιεσδήποτε περιβαλλοντικές βλάβες, των οποίων τα αίτια μπορούν να αναχθούν σε δραστηριότητες του παρελθόντος και την απαλλάσσει  από οποιοδήποτε φόρο μεταβίβασης ή άλλο φόρο.  

Χάρτης της περιοχής εξόρυξης


Για αυτό το τελευταίο μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το IP/11/216 της 23ης Φεβρουαρίου του 2011 αποφάσισε κατόπιν έρευνας πως οι όροι της σύμβασης συνιστούν παράνομη κρατική επιχορήγηση, και για τον επιπλέον λόγο πως η τιμή που πωλήθηκαν τα μεταλλεία προσδιορίζεται ως χαμηλότερη από την τιμή αγοράς. Ζητάει λοιπόν την επιστροφή 15,3 εκατομμυρίων ευρώ πλέον τόκων από την εταιρεία προς το κράτος, μία απόφαση, εναντίον της οποίας προσφεύγει άμεσα, όχι η εταιρεία, αλλά η ίδια η Ελληνική κυβέρνηση, εν μέσω άγριων περικοπών. Η εκδίκαση της προσφυγής εκκρεμεί μέχρι σήμερα.
Εξάλλου, σε ό,τι αφορά τα περιβαλλοντικά θέματα, ο νόμος 3220/2004, με τον οποίο παραχωρούνται εκτάσεις, εξοπλισμός και άυλα αγαθά στην εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός» α) αίρει «τις συνέπειες για την εταιρεία και τα μέλη των Διοικητικών της Συμβουλίων αντίστοιχα από κάθε διοικητική ή/και ποινική ευθύνη τους ή υποχρέωσή τους για τυχόν παραβάσεις της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος εν γένει ή απορρέουσα από τον Μεταλλευτικό Κώδικα, τον Κ.Μ.Λ.Ε., τις Κ.Υ.Α. περιβαλλοντικών όρων, τις εγκρίσεις τεχνικών μελετών και τις λοιπές εν γένει διοικητικές πράξεις, εγκρίσεις ή άδειες, καθώς και από τυχόν παραβάσεις της ασφαλιστικής και φορολογικής νομοθεσίας», δημιουργώντας ένα πολύ κακό προηγούμενο.
Σκίες βαρύνουν επίσης και το ειδικό κοινωνικό πρόγραμμα που είχε καταρτιστεί παράλληλα και το οποίο απορροφά όλους τους εργαζόμενους των μεταλλείων. Αντί δηλαδή η κάλυψη των εκκρεμοτήτων της TVX Gold Inc. προς το Δημόσιο και τους 472 μεταλλωρύχους να συμπεριληφθεί ως υποχρεωτικός όρος στη νέα σύμβαση παραχώρησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., ο  Χρήστος Πάχτας μέσω τροπολογίας του Ν.3220/28 Ιαν. 2004 "φρόντισε" να αναλάβει το κράτος την οικονομική υποχρέωση. Το ‘Πρόγραμμα Επανακατάρτισης’ ωφέλησε περίπου 300 από τους 472 απολυθέντες, με τους υπολοίπους είτε να συνταξιοδοτούνται είτε να επαναπροσλαμβάνονται σε άλλες εταιρείες.

Χρήστος Πάχτας, ο πρωταγωνιστής των γεγονότων από τη μεριά της πολιτικής εξουσίας

Τον Ιανουάριο του 2004 ο σχετικός ειδικός νόμος επικυρώνεται από τη Βουλή και η "Ελληνικός Χρυσός Α.Ε." προχωρά αμέσως στη σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την επαναλειτουργία του Μεταλλείου των Μαύρων Πετρών. Το μεταλλείο ξεκινά και πάλι την λειτουργία του τον Οκτώβριο του 2005 με την παραγωγή συμπυκνωμάτων μολύβδου και ψευδαργύρου.

Παράλληλα, η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. υποβάλλει τον Ιανουάριο του 2006, ενιαίο επιχειρηματικό σχέδιο για την παράλληλη ανάπτυξη και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Ολυμπιάδας και των Σκουριών, το οποίο προβλέπει και τη δημιουργία μεταλλουργίας χρυσού στην περιοχή του Μάντεμ Λάκκου, και το Μάιο του ίδιου χρόνου υποβάλλει Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Η Μελέτη παραμένει για μήνες στα συρτάρια της τότε υπουργού ΠΕ.ΚΑ κ.Μπιρμπίλη η οποία αρνείται να την εγκρίνει. Η έγκριση υπογράφεται λίγες ημέρες μετά την αντικατάσταση της από τον πρώην Υπουργό οικονομικών κ.Παπακωνσταντίνου.

Μετά την θετική γνωμοδότηση των 5 συναρμοδίων υπουργείων τον Οκτώβριο του 2009, η εταιρεία καταθέτει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής την τελική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) τον Αύγουστο του 2010, η έγκριση της οποίας θα αποτελεί την τελική περιβαλλοντική αδειοδότηση του επενδυτικού σχεδίου.

Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο Υπ.ΕκΚΑ που ενέκρινε την επίμαχη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Το 2007 η European Goldfields Ltd εξαγοράσε το 95% της Ελληνικός Χρυσός και το Δεκέμβριο του 2011 το μεταπώλησε στην Eldorado Gold έναντι 1,8 δισ. ευρώ. Tο Δεκέμβριο του 2011 κλείνει ο κύκλος των εξαγορών,  όταν η  European Goldfields συμφώνησε στην προτεινόμενη φιλική εξαγορά της άπό την Eldorado. 

Πηγές


Ολυμπιάδα Χαλκιδικής 1987 - 2003

Ενημερωτικό περιοδικό SOS HALKIDIKI Τεύχος 1, Φεβρουάριος 2013

Επιτροπές Αγώνα Χαλκιδικής ενάντια στη Μεταλλουργία Χρυσού

Antigoldgreece.wordpess.com 

Σερμύλη

Εξάντας ντοκυμαντέρ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου